عوارض هوش مصنوعی
- نحوه تعامل با انسان
در ابتدای مسیر هوش مصنوعی، بسیاری بر این باور بودند که این سیستم‌ها در حد یک کمک‌کننده برای انسان‌ها در صنعت‌های مختلف خواهند بود اما با پیشرفت AI نظرات بسیاری از کارشناسان تغییر کرد. بنظر می‌رسد در آینده ارتباط با AI و هم ارتباط بین انسان‌ها بسیار تحت تاثیر هوش مصنوعی خواهد بود.
در سال ۲۰۱۸ یکی از اتفاقات مهم در این زمینه رخ داد. جایی که یک خودروی خودران با یک انسان تصادف کرد و آن فرد فوت کرد. اتفاقی که منجر به تفکر در مورد رخدادهای آینده شد. در آن مورد خاص راننده پشتیبان مقصر شناخته شد که در حال دیدن یک فیلم پشت خودروی خود بود. حال تصور کنید در آینده اگر چنین راننده‌ی پشتیبانی در کار نباشد، چه کسی مقصر است؟
از این موارد در مورد آسیب هوش مصنوعی به انسان می‌توان نمونه‌های متفاوتی را بررسی کرد. با توجه به اینکه قرار است بسیاری از تصمیم‌گیری‌ها به کمک AI انجام گیرد، چه کسی مسئولیت اتفاقات بعد از آن را برعهده خواهد گرفت؟
۲- جایگزینی شغلی
هوشمندسازی و اتوماسیون‌هایی که توسط هوش مصنوعی صورت می‌پذیرد، قابلیت این را دارد که در بسیاری از کارها و موقعیت‌های شغلی جایگزین انسان شود. البته باید به این مورد هم توجه داشت که AI و موارد مرتبط با آن شغل‌های فراوانی هم به طور مستقیم ایجاد خواهد کرد که بسیاری از کارشناسان ایجاد شغل توسط هوش مصنوعی را بیش از میزان جایگزینی شغل‌ها توسط آن می‌دانند.
موردی که باید افراد شاغل در نظر داشته باشند، افزایش توانمندی‌ها، تطبیق خود و به دست آوردن مهارت‌های جدید است. با این ۳مورد بسیاری از افراد ممکن است شغل قبلی خود را از دست دهند ولی در موقعیت‌های شغلی دیگر می‌توانند فعالیت کنند. کارگران و کارمندانی که توانمندی پایینی دارند باید این مورد را جدی بگیرند زیرا در صورتی که نتوانند خود را تطبیق دهند امکان از دست رفتن کار خود را در آینده نزدیک خواهند داشت.
۳- مشکلات اخلاقی
یکی از دغدغه‌های مهم محققان و دانشمندان هوش مصنوعی در مورد القای ارزش‌های اخلاقی به این سیستم‌هاست. در موارد بسیاری هوش مصنوعی در تصمیم‌گیری‌ها در آینده دخالت خواهد کرد و باید در این تصمیم‌گیری‌ها ارزش‌های اخلاقی در نظر گرفته شود. یکی از مشکلات اساسی در این مورد این است که تعریف دقیقی از این ارزش‌ها بین تمامی انسان‌ها برقرار نیست. این مورد موجب نتایج مختلف در تصمیم‌گیری و ایجاد مشکلات اخلاقی خواهد شد.
۴- معضلات امنیتی
همان‌طور که هوش مصنوعی می‌تواند به عنوان یک ناجی در مسائل امنیتی عمل کند، می‌تواند خطرات این حوزه را هم پیچیده‌تر کند. با توجه به اینکه هوش مصنوعی در اختیار هکرها و عوامل مخرب هم قرار دارد، حملات و معضلات امنیتی هم پیچیده‌تر و سخت‌تر خواهد شد.
از طرفی با توجه به استفاده از هوش مصنوعی در بخش‌های مخرب، تامین امنیت سیستم‌های مختلف هزینه‌های بیشتری خواهد داشت و می‌تواند مشکلات عدیده‌ای را برای افراد ایجاد کند.
۵- نگرانی‌های حریم خصوصی
یکی از بزرگترین مشکلات و نگرانی‌ها در مورد سیستم‌های هوش مصنوعی، نقض حریم خصوصی است. در حال حاضر بسیاری از شرکت‌ها برای به دست آوردن داده‌های لازم برای سیستم‌های خود، از اطلاعات افراد استفاده می‌کنند. حتی بسیاری از نرم‌افزارهای و سیستم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی به منظور جمع‌آوری داده ایجاد شده‌اند که می‌تواند بسیار حریم خصوصی افراد را تحت تاثیر قرار دهد.
از طرفی با توجه به جدید بودن AI، قوانین زیادی در این موارد وجود ندارد و موانع قانونی هم برای چنین مواردی وجود ندارد. این موضوع باعث سوء استفاده بیشتر شرکت‌ها از داده‌های افراد می‌شود و نگرانی‌ها را بیشتر و بیشتر کرده است.
۶- تقویت تعصب و تبعیض
بعضی تصور می‌کنند که هوش مصنوعی یک سیستم کاملاً ماشینی، کامپیوتری و بی‌طرف است. این مورد اصلاً درست نیست و سیستم‌های مبتنی بر AI با توجه به آموزش‌هایی که می‌بینند و افرادی که آنها را آموزش می‌دهند می‌توانند تفکرات و تعصبات مختلف داشته باشند. با توجه به اینکه توسعه‌دهندگان سیستم‌ها افراد مختلفی هستند و این افراد تعصب‌های مختلفی دارند، می‌توان تصور کرد که هوش مصنوعی ایجاد شده توسط این افراد می‌تواند موجب تقویت تعصب و تبعیض در جامعه شود.
به این مورد دقت کنید که این تعصب حتی می‌تواند در نحوه جمع‌آوری داده هم تاثیرگذار باشد و داده‌ها با سوگیری جمع‌آوری شود. این داده‌ها می‌تواند نتایج بسیاری متعصبانه و تبعیض‌آمیزی را به وجود بیاورد و موجب تشدید مشکلات اجتماعی شود.
۷- عدم شفافیت
سیستم‌های زیادی در هوش مصنوعی مخصوصاً در یادگیری عمیق دارای مدل‌های بسیار پیچیده هستند که تفسیر آنها بسیار دشوار است. یکی از دغدغه‌های مهم در این زمینه این عدم شفافیت روند تصمیم‌گیری و منطق زیربنایی این سیستم‌هاست. ممکن است بسیاری از این روند تصمیم‌گیری‌ها دچار مشکل باشند ولی به دلیل پیچیدگی بالای آنها دسترسی به این روندها بسیار مشکل باشد.
اینکه مردم متوجه نشوند که هر سیستمی بر چه اساسی تصمیم‌سازی می‌کند، ممکن است که اعتماد خود را به هوش مصنوعی از دست بدهند و مقاومت جامعه در مقابل این سیستم‌ها بیشتر شود.
۸- ایجاد وابستگی به هوش مصنوعی
با توجه به کارایی‌های AI ممکن است انسان‌ها، بسیار به این سیستم‌ها وابسته شوند. این وابستگی می‌تواند باعث از دست رفتن خلاقیت، تفکر انتقادی و درک و شهود انسانی شود. شاید بتوان گفت این یکی از محتمل‌ترین و خطرناک‌ترین عواقب و خطرات هوش مصنوعی است که حتی می‌توان در حال حاضر گوشه‌هایی از آن را در بعضی بخش‌ها مشاهده کرد.
۹- از کنترل خارج شدن هوش مصنوعی
شاید درک این موضوع با توجه به محصولاتی که تا الان از AI دیده‌اید کمی سخت باشد. در حال حاضر تمامی محصولات مبتنی بر هوش مصنوعی همگی از نوع محدود هستند. این در حالی است که هوش مصنوعی عمومی و ابرهوش مصنوعی دو نوع قدرتمندتر هوش مصنوعی هستند که در حال حاضر فقط به صورت آزمایشگاهی و تئوری مورد بحث بوده‌اند. اگر AI به سطح‌های بالاتری برسد با توجه به اینکه قابلیت تصمیم‌گیری مجزا از انسان را دارد می‌تواند به طور کلی فرمان‌پذیری خود را از دست دهد و برای انسان مشکل ایجاد کند.
۱۰- هوش مصنوعی ایجاد شده با مقاصد آسیب‌زا
هر تکنولوژی با توجه به ظرفیت‌هایی که دارد، می‌تواند در مقاصد مختلفی استفاده شود. محققان می‌توانند استفاده‌ی درستی از AI بکنند و هم‌چنین می‌توان از آن استفاده‌های آسیب‌زا هم کرد. با این مقدمه، باید در نظر داشته باشید با توجه به اینکه AI توانایی‌های بالایی هم دارد، مشکلات به وجود آمده با این تکنولوژی آسیب بیشتری ایجاد خواهد کرد. این مقاصد آسیب‌زا فقط شامل هک یا خطرات امنیتی نمی‌شود و در بسیاری از موارد شما می‌توانید با داده‌هایی که در دست دارید مشکلات اجتماعی، سیاسی و ... را به وجود بیاورید. این مشکلات با توجه به اینکه با استفاده از داده‌های بسیار زیادی به وجود آمده‌اند، بسیار عمیق‌تر و خطرناک‌تر خواهند بود.
۱۱- رقابت در تسلیحات جنگی مبتنی بر AI
یکی از استفاده‌های جذاب AI، استفاده آن در صنعت نظامی است. بسیاری از ارتش‌های دنیا به دنبال این هستند که ارتش‌ها و تسلیحات مختلفی با استفاده از هوش مصنوعی ایجاد کنند. این می‌تواند در بلند مدت خطرات زیادی ایجاد کند. بسیاری از محققان بر این باورند که جنگ‌های آینده بسیار متفاوت‌تر از حال حاضر خواهد بود و ربات‌ها و AI می‌توانند نقش پررنگی در این جنگ‌ها داشته باشند. این خطر در این مورد وجود دارد که این جنگ‌ها آسیب زیادی به بشر و محیط زیست وارد کند و خطرات جانبی مانند از کنترل خارج شدن این سیستم‌ها هم انسان‌ها را تهدید می‌کند.
۱۲- از دست رفتن اعتماد به واقعیت (با نمونه‌های پیشرفته Deepfake)
شما نمونه‌های متفاوتی از جعل عمیق یا Deepfake را مشاهده کرده‌اید. این تکنولوژی می‌تواند صدا، تصویر و حرکات یک فرد را به صورت کامل تقلید کند و به نمایش دربیاورد. این تکنولوژی با پیشرفت‌های آینده می‌تواند اعتماد به هر ویدیو یا صوتی را به صورت کلی از بین ببرد. شما دیگر نمی‌دانید که کدام ویدیو واقعی یا کدام صوت حقیقی است و تشخیص حقیقت هم بسیار سخت خواهد بود. به این صورت اعتماد در زمینه‌های مختلف به افراد متفاوت از بین خواهد رفت و در نتیجه مشکلات اجتماعی بسیار زیادی ایجاد خواهد شد.
۱۳- بحران‌های مالی با استفاده از الگوریتم‌های AI
بسیاری از کسانی که در بازارهای مالی فعالیت دارند، از AI برای پیش‌برد کار خود استفاده می‌کنند. هم‌چنین تحلیلگران اقتصادی و مالی از ابزارهایی مبتنی بر هوش مصنوعی کمک می‌گیرند. با توجه به این مورد احتمال اینکه بحران‌های مالی آینده را هوش مصنوعی ایجاد کند بسیار زیاد است.
علاوه بر این افرادی که پول و داده بیشتری در اختیار دارند، احتمالاً می‌توانند روندهای اقتصادی را بهتر تشخیص دهند. این مورد نابرابری اقتصادی را افزایش خواهد داد و مشکلات اختلاف طبقاتی را بیشتر و بیشتر خواهد کرد.
آیا مزایای هوش مصنوعی بیشتر از خطرات آن است؟
همان‌طور که در این مقاله مطالعه کردید، بسیاری از خطرات هوش مصنوعی اجتناب ناپذیر است. در اکثر اوقات این خطرات بر اساس مقاصد افرادی که این سیستم‌ها را توسعه می‌دهند، به وجود می‌آید پس امکان اینکه بسیاری از این مشکلات به وجود نیاید وجود ندارد. با این وجود بسیاری از محققین مزایای هوش مصنوعی را بسیار بیشتر و مهمتر از خطرات آن عنوان کرده‌اند.