کتاب مرگ وزیر مختار اثر یوری نیکلایویچ تینیانوف

کتاب «مرگ وزیر مختار» اثر «یوری نیکلایویچ تینیانوف» و ترجمه‌ی «مهدی سحابی» است. این رمان تاریخی روایتی داستانی است از زندگی الکساندر گریبایدوف، دیپلمات، نمایشنامه‌نویس، شاعر و آهنگساز روس، از زمان ورودش به دنیای سیاست تا در زمان قتلش در تهران. او در زمان مرگ وزیرمختار روسیه در ایران بود و یک سوم پایانی کتاب هم در تهران می‌گذرد. در قسمتی از کتاب آمده است: «عهدنامه ترکمانچای 20 بهمن 1206 در منطقه‌ای به همین نام میان عباس میرزا ولیعهد وقت ایران و گریبایدوف امضا شد و به جدایی بخش‌های وسیعی از خاک ایران و الحاق آن به روسیه، اخذ غرامت ۲۰ میلیون روبلی از ایران و ضبط نسخ خطی کتابخانه شیخ صفی الدین اردبیلی و انتقال آن به روسیه انجامید. گریبایدوف پس از عقد این معاهده ۴۰ هزار روبل روسی پاداش و کوتاه مدتی بعد به عنوان سفیر روسیه در تهران ارتقا مقام گرفت. وی  در این سمت  وپ س از حضور در ایران متوجه شد تعدادی از زنان گرجی در منازل رجال ایرانی به سر می‌برند. او طبق مفاد ماده سیزده عهدنامه ترکمنچای آنان را اسیر تلقی کرد و از دولت ایران درخواست استرداد آنان را نمود. این مساله در نهایت به خشم مردم تهران و حمله آنها به سفارت روسیه و قتل او منجر شد.» این کتاب را نشر «ماهی» منتشر کرده است.